Eppo van Nispen tot Sevenaer over kunstmatige intelligentie en cultuur
Op initiatief van de Koninklijke Bibliotheek, Centrum Wiskunde & Informatica en het Nederlands Instituut Beeld & Geluid is de Nederlandse AI Coalitie uitgebreid met de werkgroep Cultuur en Media. Vanuit vier deelwerkgroepen wordt toegewerkt naar een innovatie-agenda rond onderzoek naar toepassingen van Kunstmatige Intelligentie (KI). Een interview met Eppo van Nispen tot Sevenaer, directeur van het Nederlands Instituut Beeld & Geluid en kwartiermaker van de werkgroep, over het nut en de noodzaak om de economische en zakelijke kant van Cultuur gezamenlijk te belichten bij het verder brengen van KI.
Het Nederlands Instituut Beeld & Geluid staat zowel voor de dynamiek van de mediacultuur als voor het beheer van media-erfgoedcollecties. Draagt u als kwartiermaker twee petten of draagt u een pet met twee kleuren?
Ik heb vanuit mijn functie altijd een heleboel petten op. Dat is soms ingewikkeld, maar het kan juist heel fijn zijn om een aantal dingen bij elkaar te brengen. Daar is dit een mooi voorbeeld van. Eigenlijk is media al erfgoed geworden, zodra het is geproduceerd en uitgezonden. Als je kijkt naar erfgoed en media dan is Delpher (krantendatabase, red.) een prachtig voorbeeld van een simpele en doeltreffende verrijking van het journalistieke werk. Dat geldt ook voor controlesystemen voor ‘Fake news’. Erfgoed met zijn repositories kan mediabedrijven helpen om daar betere algoritmes voor te ontwikkelen. Voor mij zijn het niet zozeer verschillende petten, het is veel meer een natuurlijk verloop.
Doel van de werkgroep Cultuur is om – vanuit deelwerkgroepen - te komen tot een KI-innovatie agenda. Waar ligt volgens u de grootste uitdaging?
Als je kijkt naar wat er gebeurt in de Nederlandse economie, met name op het gebied van groeifondsen, dan is er een groot belang om Kunstmatige Intelligentie meer aan te wenden. Gek genoeg denkt men in eerste instantie nooit aan Cultuur. Terwijl Cultuur veel meer is dan de huidige waterdragers. Ook de hele broadcastindustrie valt onder Cultuur, een groot deel van de creatieve industrie, de hele printindustrie en dan al die mediabedrijven ook nog eens een keer.
Cultuur is ook gewoon leren lezen en leren omgaan met informatie. Dus geletterdheid is onderdeel van hoe je naar Cultuur kijkt. We onderzoeken bijvoorbeeld of KI-systemen snel kunnen herkennen of iemand in staat is een website goed te lezen. Dat is vanuit de Cultuur gedreven. Zo kun je meer dingen bedenken. Daar zijn de deelwerkgroepen voor: ‘Inspiratie & Productie’, ‘Meerstemmigheid’, Distributie & Receptie, Ethische & Juridische randvoorwaarden’ en ‘Business- & Verdienmodellen’.
Een heel andere toepassing liet David Middendorp zien. Als beroemd danser innoveerde hij door Kunstmatige Intelligentie in te zetten bij een act in America’s Got Talent (2014, red). Of neem de werkgroep Haven en Maritiem. Zij kunnen leren van de KI-systemen die wij hebben en wij van hen als het gaat om zoekopdrachten of signalering van bepaalde patronen.
Het is echt een noodzaak dat wij als Cultuur - want daar vallen we onder – gezamenlijk meer inspanning leveren om Kunstmatige Intelligentie onderdeel te laten zijn van de bedrijfsvoering en van de manier waarop we naar Cultuur kijken. De grootste uitdaging is dus om al die partijen mee te krijgen.
Toch kom ik op de deelnemerslijst nog geen mediabedrijf of uitgeverij tegen. Heeft u enig idee wat daarvan de reden is?
Nee, niet helemaal. Vanuit mijn vorige functie bij het CPNB weet ik dat ‘digitaal’ bij veel van die partijen niet on-top-of-mind is. Kijk, het zijn geen Tech-bedrijven. Nog steeds werken broadcasters en uitgeverijen meer vanuit de inhoud dan vanuit de vraag hoe ze Kunstmatige Intelligentie kunnen bedrijven. Wat je wel ziet, is dat bedrijven daarin groeien. Broadcasters zijn bijvoorbeeld bezig met de vraag hoe ze Kunstmatige Intelligentie kunnen toepassen om klanten meer te activeren. (Inmiddels nemen RTL en NPO deel aan de werkgroep, red.)
Maar ik denk dat het voor iedereen, zelfs voor kleine uitgeverijen, buitengewoon noodzakelijk is om zich tot KI-systemen te verhouden. Die systemen groeien en groeien en uitzetten of wegdenken is onmogelijk. Als je niet
zelf de capaciteit hebt om te ontwikkelen, is het slim om je aan te sluiten. Dan kun je in ieder geval profiteren van wat binnen de werkgroepen wordt gerealiseerd, en kun je nog nadenken over bepaalde frameworks. Dus zwaan kleef aan!
Wat is het worst case scenario als mediabedrijven of organisaties dat niet doen?
Mijn worst case scenario is - en dat geldt dan voor Cultuur in het algemeen – dat we blijven denken volgens dezelfde lijnen. Maar Cultuur is echt een soort van olie van een vrije maatschappij. We hebben een grote omzet – bij elkaar een paar miljard – en zijn bovendien in staat is om zelfs ontwikkelingen als Kunstmatige Intelligentie op een leuke, interessante en - voor iedereen - sterkere manier verder te brengen. Die economische en zakelijke kant kunnen we goed laten zien, juist aan andere bedrijfstakken. Als we daar niet aan mee willen doen, dan blijven we een zielig groepje dat altijd maar aan die subsidiekraan moet hangen. Dat imago wil je gewoon niet hebben.
Dus u bent nog kwartiermaker over een jaar?
Dan heb ik mooi kwartier gemaakt. Maar het huis dat we hebben gebouwd moet dan wel goed zijn. Laten we ervan uit gaan dat ik er hoe dan ook nog zit, omdat ik er gewoon persoonlijk grote interesse en plezier in heb om het te doen.
Foto: Jorrit Lousberg
Agenda
